'Faili Meçhul Kıyak'...

Önce burada okudum, sonra ise şurada okudum...

Daha yaratıcı olanını siz düşünün. Ama yapın derim...

Ekonomik durgunluk ve alkol...

Geçmiş ekonomik durgunluklar sırasında gözlenmiş ki, eğlence sektöründe işler 'ters' gitmiş. Yani ekonomik durgunluğun tersi yaşanmış. İnsanlar; işini kaybedenler ve kaybetme korkusu yaşayanlar, kendilerini günlük akış içinde çeşitli küçük harcamalarla avutmaya çalışmışlar. İçki, kitap, sinema, cd, gazete satışları artmış.

Şurada (ekonomik aktivite ile alkol satışları arasında bir bağlantı olmadığı düşüncesi not düşülmüş olsa da), son dönemde ekonomik durgunlukla alkol satışlarının da düştüğü belirtiliyor.

Sayılara bakacak kadar detaya giremedim. Ama grafik, görsel olarak ekonomik yavaşlama ile alkol satışı arasında ilişki olduğunu düşündürüyor.

Kırmızı çizgi alkol satışlarındaki üçer aylık değişim, mavi çizgi ise milli gelirdeki üçer aylık değişim izlenebilir. Kaynak şurası.

Not: Bu yorumdan aylar sonra şu haber gazeteleri süsledi. Yazdıklarımı güçlendirdi. (22 Nisan 2009)

Porno ekonomisi

Sadece yurtdışı seyahatlerde değil, yurtiçindeki otellerde bile giderek sıkça karşılaştığımız bir özellik var: Odalardaki 'yetişkin eğlencesi'!
TV setlerinin yakınında bulunan bir özel kartla ya da TV kumandaları ile girilen oda numarası vs ile doğrulanarak girilen porno kanallarından bahsediyoruz.
Haydi bir tahmin yapın bakalım, otel odalarındaki bu porno kanalların bir yılda ne kadarlık bir ekonomisi var dersiniz?
Çoğumuz, 'kim seyreder ki?' diye kafasını çevirir belki, ama durum hiç de küçümsenecek gibi değil.
Şurada yer alan habere göre: ABD'de 2006'daki hasılat 550 milyon dolar. Otel odasından porno film seyredenlerin, film başına ortalama 15 dolardan, kabaca 37 milyon adet satın alma yapıldığı not düşülmüş.
'Bu filmler kaç dakika seyredilmiş?' gibi soruları merak ediyorsanız kaynağa bakınız!

Gazanfer Özcan ve vergi borcu üzerine...

Gazanfer Özcan sempatik bir oyuncuydu. Evet, seviliyordu. Onu 'sevenlerden' bazıları, ölümünden sonra şunu dile getirmeye başladılar: "Özcan'ın çok vergi borcu vardı. Katlanarak büyüdü. Devlet sanatçısına sahip çıkmadı".

Zımni olarak söylenen aslında şu: Devlet Gazanfer Özcan'ın vergisini affetseydi ya?!

Gazanfer Özcan, ölümünden önce Star gazetesine söyleşi vermiş. Ona geleceğiz. Ama önce vergi konusunun özel bir konu olduğunu anımsatalım. Özel oluşundan kasıt, sadece ilgili kişiler bu konuda kamuoyuna bilgi verebilir. Yani bizler, şimdi sadece ailenin vereceği bilgilere dayalı yorum yapabilir, fikir yürütebiliriz. Maliye çıkıp da, "Rahmetlinin borcu şu kadardı, böyleyken böyle idi..." diyemez.

Çoğu kişinin yorumu sadece rahmetlinin söyleşide anlattığı çerçeveyi geçemez. Bakın Gazanfer Özcan ne diyordu:

" 2002 senesine kadar evet. Gönül Ülkü hastalandı. Üç yıl onun tedavisi için büyük harcamalar yaptık. Ben by-pass ameliyatı geçirdim. O dönemde vergimizi ödeyemedik. 30-40 bin YTL’lik vergi borcu, faizle katlanarak birkaç yıl içinde 500 bin küsur YTL oldu. 78 yaşındayım ve 500 bin YTL bu hayatta ödeyebileceğim bir meblağ değil. Geçen yıl 110 bin YTL ödedik. Bu anaparadan hiç düşmedi.

-Bu durumu yetkililerle görüştünüz mü?

Başbakan Tayyip Erdoğan’la ve Abdüllatif Şener başbakan yardımcısı iken onunla da görüştüm.

-Başbakan size ne dedi?

Üç sene önce Cevahir Otel’de karşılaştık. Kendisine durumu anlattım. Beni dikkatle dinledi, notlar aldı. Sonra sanırım iş yoğunluğu arasında bize çözüm üretemedi. Ya da talimat verdi de, işlemler yapılamadı. Bilemiyorum.

-Konuyla ilgili başka temaslarda bulundunuz mu?

Tabii ki... Kime derdimizi açtıysak, ‘Bu tamamen yasal bir durum’ diyor. Bir vergi affı çıkmasını beklemekten başka çaremiz yok... Biz milletimize hep hürmet ettik, vergimizi de hep ödedik. Fakat insanlık hali, şimdi hastalık dolayısıyla kabaran vergi borçlarımızın faizine yetişemiyoruz.

-Yanlış anlamayın, fakat 400-500 bin YTL çok büyük para sayılmaz.

Kimileri çok para kazandığımızı fakat kasten ödemediğimizi zannediyor. Hiç alakası yok. Avrupa Yakası’ndan gelen bütün parayı vergi borcuna yatırıyorum. Allah göstermesin, yayından kalksa, defterdarlığa verdiğim ödeme planına uyamam.

-Ne hissediyorsunuz peki?

.. Büyük üzüntü içindeyiz, mahcup oluyoruz. Bu durum bana ağır geliyor. Vaktimiz yaklaşıyor artık. Yaşımız kemale erdi. Bu gidişle, öbür tarafta rahata ereceğiz

-Aman efendim, ağzınızdan yel alsın.

Öyle, öyle. Bazen, gidenlere gıpta ettiğim oluyor. Atıf Yılmaz vefat ettiğinde 1 milyon YTL borcu olduğu ortaya çıktı. Şaşırıp kaldık"

Ben bu durumu nasıl yorumluyorum?

1. Bu durumun nasıl ortaya çıktığını hala bilmiyoruz. Vergi kazanç üzerinden ödenir. Ya da hasılat üzerinden dolaylı vergi (KDV, ÖTV gibi). Yatması gereken, ödenmesi gereken bir tutar vergi dairesinin hesabına yatırılmadığı ortada. Böyle bir durum varsa, rahmetli kendisinin ve ailesinin sağlık sorunlarının tedavisi için 'devletten borç almış' demektir.

2. Hala detay bilmiyoruz. Ama bir tuhaflık var: 2002-2005 arasında 30-40 bin TL kabaca 25 bin dolara karşılık geliyordu. Bu kadar bir meblağın ödenmemesi (ödenememesi), bize 'bilmediğimiz başka şeyler olmalı' dedirtiyor.

3. Ölümüne değin 'Lay-lay-lom' etrafında olan 'sanat dostlarının', bugün Özcan'ın ölümünden sonra "hain devlet borcu hallettmedi" demesi de çok tuhaf. Öyle ya, 78 yaşında bu borcu ödemeye çalışan, yan yollara sapmadan defterdarlıkla ödeme planı yapan, vergi aflarını ıskalamış Özcan'a bir kampanya yapıp yardımcı olsalarmış ya?

4. Bu işte hala bilmediğimiz şeylerin olduğunu, 'tuhaf' dedirten şeylerin başında da, babalarının borcuna ne yaptıkları belli olmayan evlatları geliyor. Acaba konforlarından vazgeçmişler miydi?

Herkesin kendine ait bir perdesi var; onun arkasında ne var? Bilmiyoruz...

Priceless...

Sevgililer günü için alın başka bir detay da, Kore'den.

Seul'ün güneyindeki Namsan tepesine tırmanan çiftler, önceden satın aldıkları kilitleri burada kilitleyip, anahtarları da uçurumdan aşağı fırlatıyorlarmış; birbirlerine olan aşkın simgesi olarak...İşte bu 'priceless' değil mi?

(Foto: Styggiti)

Aşkımız krize kadar mıydı?

İzlediğim bloglardan biri de Paul Kedrosky'e ait. Kedrosky, Sevgililer Günü için bir araştırma yapıyor: Lokantalarda boş yer var mı? Sonuç şöyle:

Finans merkezi New York'daki durum çok çarpıcı...Ne iş kalmış, ne de sevgili...

Aşk aşk da, pazara kadar mıydı yahu?

Marketteki davulun sesi...

Markete gittiniz. Şöyle bir ilanla karşılaştınız: "iki tane şampuan alana yüzde 25 indirim"!
Çoğumuzun ilgisini çekmeyebilir. "İhtiyacım yokken neden alayım ki?" diyebilirsiniz.

Ya ilan şöyle olsaydı?

Ne diyorsunuz? Göze çok çekici geliyor değil mi?

AMA AYNI ŞEY!

Ha 10 TL'lik şampuandan iki adet alarak yüzde 25 indirimle toplam 15 TL vermişsin; ha aynısının ikincisine yüzde 50 indirim uygulanarak toplam 15 TL vermişsin. Değişen birşey yok.

Ama 'yüzde 50' gibi parlak bir olta tüm sazanları çekmeye yarıyor...

ilginç detaylar...

Şurada yer alan 1. fotoğrafa dikkatle bakın: ABD Hazine Bakanı Tim Geithner'ın masasında neler yer alıyor? Biz olmayanı söyleyelim: Bakan Geithner'ın masasında finansal piyasaları izlediği bir ekran yer almıyor. Yüzyılın krizi çıkmış, oturduğunda masasında göz temasının olabileceği herhangi bir noktada, bloomberg ya da reuters gibi bir ekran yer almıyor.
Bir de, bizim Hazine Bakanımız Mehmet Şimşek'in masasına bakalım: Evet, yanılmadınız var.
Bir Bloomberg ekranı yer alıyor.
Ekonomiyle ilgili bakanların ilgi alanına tabii ki finansal piyasalar giriyor. Ama gerçekten de gerekiyor mu? Hangisi doğru tercih?

Zenginlere sosyalizm, gerisine kapitalizm...

ABD'de yeni kurtarma paketleri yolda. Bugün bankaları kurtarmak için bir yenisi daha açıklanacak. Bugün devlet tarafından harcanan her bir cent, işler yoluna girdiğinde vergi mükellefleri tarafından ödenecek.

Peki kurtarılanlara ne olacak? Şimdiye değin yüksek ücretleri ve bonusları cebe atanlardan istenecek mi? Hayır.

Dünya tersine döndü: Serbest girişim "devlet bizi kurtarsın" demeye çoktan başlamıştı zaten...

İlginç bir dönemden geçiyoruz...

işte tam da bundan bahsediyoruz..!

'Kriz ve seks' başlıklı yazımızda işte tam da bundan bahsediyorduk...

Kriz ve seks...

Malum: Amerika'da kriz nedeniyle hükümet harcamalarının artması söz konusu. Şimdi ikinci büyük destek paketi (820 milyar dolarlık) görüşülüyor.

Ama politikacılar zaten söylüyor olsalar da, vergi ödeyenler farkında ki; bugün harcanan dolarlar, yarın (birkaç yıl sonra işler yoluna girince) vergi olarak yine onların cebinden çıkacak. (işte tam da burada üstteki fotoğrafa tıklayınız)

Bizde "tatlı tatlı yemenin, acı acı geğirmesi" olarak tanımlanan bir durum yani.

(Bizde vergi ile tanışmamış milyonlarca kişi olduğundan, vergi mükellefinin toplumsal duyarlılığı gibi bir gelenek de, halk deyişi de yoktur!)

Vitrin konumuza dönelim...

Her destek paketi ile gelecekte cebinden çıkacağı aşikar olan paraların bugün hükümet tarafından banka kurtarmalarının da içinde olduğu alanlara harcanması sıradan vergi mükellefini rahatsız ediyor tabii ki...

İşte bu tişört de o tepkinin bir simgesi...

Tevekkelli 'krizde sevişmeler de azaldı' başlıklı haberlerin artması boşuna değilmiş!!!

(Görsel: http://www.force18.co.uk/)

Anısına saygıyla...

İktisatçı Prof. Türkel Minibaş'ı kaybettik.

Cumhuriyet'te yazıyordu. Bakış açılarımız farklı idi. Oysa sonradan yine kendisinden öğrenmiştim ki, benim karaladıklarımı öğrencilerine okutuyordu...

Siyah ve beyaz gibi kamplaşmış bir ülkede, kendi duruşunu korusa da, grilerin de olabileceğini gösteriyordu.

Düzgün insanlardan biri idi, üzüldüm.

Anısına saygıyla...

(Foto: NTVMSNBC)

Ayvalıklı 'simyacı' kasabın öyküsü...

Gazetede ne zaman bir 'dolandırılma' haberi okusam, aklıma gelen hep şu olur: "Acaba, yoldan çıkan gerçekte kim?"

Yine bu haberlerden biri Hürriyet'te çıktı: Gana'dan çıkıp Türkiye'ye, orada da Ayvalık'a gelen kişiler, burada bir kasabın 'canını yakmışlardı'!

Bakın portreye ilginç bir özellik de eşlik ediyor: Ayvalık'ta kasaplık yapan H.U., yaklaşan yerel seçimlerde belediye başkan adayı olmak için hazırlanıyormuş!

Olay şöyle gelişiyor....

Gana Konsolosluğu’nda çalıştıkları söyleyen iki kişi, kasap H.U.'yu buluyorlar. Siyah kağıt parçalarını gösterip, kendilerine Amerika’nın para yardımı yaptığını ancak belli olmasın diye paraları siyah kağıt parçaları görünümde gönderdiğini söylüyorlar. ABD konsolosluğundan alacakları bir sıvı ile bunları dolara döndüreceklerini söyleyip, yanlarında getirdikler sıvı ile deneme yapıp siyah kağıt parçalarının dolara dönüştüğünü gösteriyorlar!

"Ne kadar para verirsem, bir hafta içinde iki katını geri ödeyeceklerdi..."

İşte olayın özü bu sözlerde gizli...

Ganalı iki kişiye şimdiye değin 600 bin TL kaptırmış kasap H.U.

Şu soruyu tekrar soralım: Dolandırıcılık nereden besleniyor?

Yanıt açık: İnsanların içindeki 'kısa sürede çok zengin olma hırsından' tabii ki.

Dolandırıcıların yaptığı, bu hırsı 'keşfedip', ortaya çıkarmak değil mi?

Ayvalık gibi bir kasabada, kısa yoldan zengin olmak için 600 bin TL para çıkaran 'simyacı' bir kasabın öyküsü bu işte...